De koning kun je niet spelen

"De politiek? Dat is één groot theater! En politici? Dat zijn acteurs!" Wat je ook van deze uitspraak mag vinden, het laatste gaat zeker op voor Boris van der Ham. Hij was jaren actief als professioneel acteur én als lid van de Tweede Kamer.

In De koning kun je niet spelen gaat hij in op de raakvlakken tussen theater en politiek. Wat is de overeenkomst tussen een politicus en een acteur? Welke toneel- en acteerwetten zijn handig voor politici en voor kiezers om te kennen?

Een acteerwet die aan de orde komt in De koning kun je niet spelen is "onderhoud het instrument". Een politicus en een acteur gebruiken allebei hun stem en hun lichaam als instrument. Op de toneelacademie is daar veel aandacht voor en er is ook een strenge fysieke auditie. Er wordt zelf letterlijk in monden gekeken of het strottenhoofd de ballast van het spreken aankan. En er zijn vrijwel elke dag sport en stemlessen. Politici moeten dat allemaal zelf maar uitzoeken. Boris van der Ham geeft ook aan dat in plaats van peperdure mediatrainingen sommige politici beter een paar basale logopedielessen kunnen nemen. Een beroemd voorbeeld van iemand die daar baat bij had was Margaret Thatcher: zij had een hoge kakelstem en met behulp van een acteur en een stemcoach bracht ze haar stem 46 megahertz naar beneden en leerde ze langzamer te spreken.  

Zo komen er in De koning kun je niet spelen meer van dit soort overeenkomsten en wetmatigheden voorbij die verrassende inzichten geven. Mooi voorbeeld vond ik het principe "Het geweer van Tsjechov". Deze grote negentiende-eeuwse Russische toneelschrijver hield niet van onnodige opsmuk. Als er bijvoorbeeld in de eerste akte een geweer aan de muur hing, dan moest dat geweer aan het eind van het toneelstuk afgaan. Zo niet, dan moest je het weglaten. De wet kun je heel goed gebruiken in het luisteren naar politici: omdat politici niet graag liegen (komt toch vaak uit) gebruiken ze liever schijnbaar onbelangrijke zinnetjes om een mogelijke toekomstige draai te rechtvaardigen. Bijvoorbeeld het zinnetje "Ja, op dit moment wel" als antwoord op een vraag lijkt duidelijk maar het bevat een mooie ontsnappingsroute als er later toch een ander besluit wordt genomen.

Ik vond De koning kun je niet spelen een interessant boek en ik heb daardoor toch een wat andere kijk gekregen op zowel auteurs en politici. Het zijn beiden zowel fysiek als mentaal heel intensieve beroepen die veel van mensen vraagt.

Reserveer De koning kun je niet spelen in onze catalogus.