donderdag 12 februari 2015

Hoe we onszelf voor de gek houden: ABC van denkfouten

Waarom vinden we onszelf zo enorm goed? Waarom zien we patronen in willekeurige gebeurtenissen? Waarom vinden we actie erger dan nietsdoen? Allemaal voorbeelden van denkfouten met prachtige namen: Lake Wobegon effect, Texas Sharpshooter fallacy en Omission bias.

Psycholoog Suzanne Weusten zet in Hoe we onszelf voor de gek houden 26 denkfouten op een rijtje, keurig het alfabet af. Want we denken dat we altijd rationeel denken, gebaseerd op logische redeneren, correct onderbouwd met argumenten maar in praktijk laten we ons door ons brein vaak voor de gek houden!

Onze denken kun je indelen in twee soorten denken: een snel, intuïtief en automatisch denken (systeem 1) en een langzaam, bewust en rationeel denken (systeem 2). De meeste denkactiviteiten verlopen via systeem 1 bijvoorbeeld bij routine zaken als tandenpoetsen en autorijden. Lekker op de automatische piloot. Pas wanneer het denken moeilijker wordt komt systeem 2 in actie. Systeem 1 denken helpt ons bij de dagelijkse handelingen en is snel en handig. Maar heeft ook nadelen: want systeem 1 is namelijk nogal vooringenomen...

Voorbeelden van deze systeem 1 vooringenomenheid zijn het graag denken in oorzaak en gevolg, het niet kunnen omgaan met onzekerheid, afkeer van verlies, de ingebakken neiging om onszelf te overschatten en onze voorkeur om ons aan te passen aan de groep. Deze vooringenomenheid kan dus leiden tot denkfouten. In Hoe we onszelf voor de gek houden komen er plenty voorbij: affectheuristiek (hoe gevoelens ons op een dwaalspoor brengen), fundamentele attributiefout (waarom we iemands gedrag aan zijn persoonlijkheid toeschrijven) en Hindsight bias (waarom we achteraf denken dat we het wisten).

Met humor en herkenbare praktijkvoorbeelden maakt Suzanne Weustink elke denkfout inzichtelijk voor de leek. Ik vond sommige denkfouten akelig herkenbaar bij anderen én bij mijzelf. Misschien helpt dit boek om een paar denkfouten te voorkomen!

Peter

Reserveer Hoe we onszelf voor de gek houden in onze catalogus.

Geen opmerkingen: