zaterdag 1 april 2017

De Kozakkentuin - Jan Brokken

“De eerste keer dat ik hem zag, stond hij in een wit doodshemd voor het vuurpeloton.” Een ijzersterke openingszin van De Kozakkentuin van Jan Brokken. Mijn nieuwsgierigheid is in ieder geval meteen gewekt. De man die voor het vuurpeloton staat is namelijk niemand minder dan Fjodor Dostojevski. De ik-figuur is de jonge officier van justitie, Alexander von Wrangel. Vlak voordat de executie wordt uitgevoerd krijgt Dostojewski een pardon van tsaar Nicolaas, waardoor zijn leven wordt gespaard. Maar hij wordt wel naar Siberië verbannen om daar dwangarbeid te verrichten.


Von Wrangel is door toeval in dezelfde regio geplaatst, waardoor hij hem een tweede keer ontmoet en er een vriendschap tussen de twee mannen ontstaat, en een wederzijdse afhankelijkheid. Zij voeren lange discussies over onder meer het leven in Siberië, literatuur en – niet in de laatste plaats – de liefde. In Siberië worden zowel de schrijver als de procureur verliefd op een getrouwde vrouw, wat gecompliceerd was halverwege de 19e eeuw.
Het zijn zware jaren voor Dostojevski vanwege het isolement en de eenzaamheid. Door de vriendschap met Alexander komt Fjodor Dovstojeski er langzaam weer bovenop. “Je hebt weer een mens van me gemaakt. Je hebt me bevrijd,” zegt hij.

Brokken heeft De Kozakkentuin gebaseerd op uniek historisch materiaal: brieven en memoires die de achterachterkleindochter van Alexander hem ter beschikking stelde. Hij liet het materiaal vertalen en wist meteen dat hij iets moois in handen had.
De Kozakkentuin beschrijft de Russische maatschappij  ten tijde van de turbulente gebeurtenissen in het Rusland van de tweede helft van de negentiende eeuw. En dan met name van Siberië in de negentiende eeuw.

Brokken beschrijft de sfeer van het Rusland van toen zo goed dat ik het gevoel had in de boeiende memoires van een Russische edelman te zijn beland. Na het lezen van De Kozakkentuin (her)lees je de boeken van Dostojevski met (nog) meer kennis van zijn leven. Want er wordt regelmatig gerefereerd aan boeken die Fjodor Dostojevski in die periode schreef, zoals Aantekeningen uit het Dodenhuis over zijn gevangenschap en in De Idioot over zijn onmogelijke liefde.


De Kozakkentuin van Jan Brokken wordt dinsdag 4 april vertolkt in een indrukwekkende concertlezing met Marcel Worms en Jan Brokken.


Reserveer De Kozakkentuin in onze catalogus
Reserveer De Idioot in onze catalogus
Reserveer Aantekeningen uit het Dodenhuis in onze catalogus

Geen opmerkingen: