Stadsdichter: Hommage in duplo

HOMMAGE IN DUPLO

Geen schrijversnaam leeft sterker voort in deze stad
van beken en buiten hun oevers dan die van de oude

Staring, vrijheer van de Wildenborch, per adres
de Achterhoek, niet te verwarren met de landelijke

streek tussen Dinkel en Regge: weliswaar nooit erg
gewaardeerd als dichter, kreeg hij alhier een straat

Stadsdichter: Kasbah

KASBAH

Hier heeft saamhorigheid haar heil gevonden, ver
van de stad, het lege hart, nog voorbij de laatste

bouw: een oase, halflandelijk neergezet, eind-
bestemming van een lokale Marrakesh Express,

Stadsdichter: Metafoor

METAFOOR

Nog even over het vierkant in de toendra,
het scherp omlijnde beeld, bedacht voor

deze stad, op schrift gesteld,- waar is het
terug te vinden in de werkelijkheid van

alledag: duidt het op de plaats, op de kaart
gezet tussen venen en vennen, het eiland

Stadsdichter: Algemene begraafplaats

ALGEMENE BEGRAAFPLAATS

Ze zijn nog zo aanwezig, de dierbaren die,
hoe dan ook, een laatste rustplaats vonden

hier, hun namen verzonken in zielloos steen
nabij die van Hazemeyer en Stork, ergens in

Stadsdichter: Ontmoeting

Foto: Joost Bataille

Fotograaf Joost Bataille portretteerde stadsdichters, zij schreven een gedicht over deze ontmoeting. Tijdens de Week van de Poëzie publiceerde Leesplein 15+ dagelijks een stadsdichtersportret. Op 4 februari John Heymans, sinds juni 2012 stadsdichter van Hengelo.
Joost Bataille over de ontmoeting: ´Zonde om te gaan fotograferen, we hadden elkaar veel te vertellen, bijna kameraden.´
Het gedicht van John Heymans over de ontmoeting.....

Poëzieweek en K. Schippers

De Poëzieweek (van 30 januari t/m 5 februari) is vandaag begonnen met Gedichtendag. K. Schippers schreef het Poëziegeschenk Buiten beeld met gedichten bij  het thema van de week: Verwondering. 'Wie zich openstelt en onbevangen naar de wereld kijkt, verbaast zich: er is veel wonderlijks te zien, er is veel verrassends te beleven', stellen de organisatoren. 'Daarover gaat poëzie.'
Het verbaast mij dan ook helemaal niet dat K.Schippers hiervoor gevraagd is. Hij is een meester in het observeren van het alledaagse, ogenschijnlijk toevallige, en daarin verwondering vinden.

Stadsdichter: De Strandbeesten

DE STRANDBEESTEN

Dankzij het handige vernuft van hun geestelijk
vader, schepper naast God, zijn ze opgestaan

uit beendergele PVC-buis, luchtige karkassen
die leven van de wind, als overgrote insecten

Stadsdichter: Concertgebouw

CONCERTGEBOUW, 17 NOVEMBER 1969

Dit podium biedt al een eeuw onafgebroken
ruimte aan het theatrale leven, gebaren die

de schijn van een vreemde wereld bevolken,
af en aan, dankzij uiteenlopende handelingen,

terwijl het publiek gekluisterd vanuit het duister
toekijkt, kortom, het ritueel in elke schouwburg,

Stadsdichter: jubileum Concertgebouw

Op 1 november 2013 is het precies 100 jaar geleden dat in Hengelo het Concertgebouw op feestelijke wijze in gebruik werd genomen. En op exact dezelfde plaats waar de huidige schouwburg, het Rabotheater, het stadsbeeld bepaalt.
Cultuur in Hengelo was in die tijd, net als in alle andere geïndustrialiseerde landen, een zaak van de plaatselijke elite.

De eerste voorstelling was een concertante uitvoering van de opera Carmen van Georges Bizet. Aanleiding voor het Rabotheater om de Reisopera en het Nederlands Symfonieorkest uit te nodigen om Carmen opnieuw uit te voeren bij het 100-jarig jubileum van de Hengelose schouwburg. Dit keer in de beroemde bewerking van Peter Brook.

Stadsdichter: Man in de mode en Hymne voor Henny

MAN IN DE MODE

Vanuit Hotel Nationaal, de oude herberg van zijn jeugd,
trok hij, zijn stoutste schoenen aan, het werelds leven in,

waar betovering wordt gemaakt van stof, het elegante
schikken tussen kleurenspinsels, krijt et cetera, pasklaar

feestgedruis, met Max Heymans hand in hand, ook wel
bekend als Madame Chanel, de maître van de Hollandse

haute couture - de mannequins ‘doodchique’ - jaren samen
en plezier, maar vroeger nooit vergeten: Modehuis Holthaus

verrees naast het ouderlijk logement, de lijn was Twenty Seven,
menigeen die daarmee wegliep, dansend in de nacht,- voor even.

----------------------------------------------------------------

HYMNE VOOR HENNY

Door een ondoorgrondelijk lage bromtoon aangezet, zoals

het geluid dat de aarde doet bewegen, draaiend om haar as,

gaat deze renner op zijn kerosinewonder nog steeds tekeer,

ronde na ronde, een kampioen die niet van ophouden weet,

vele jaren Mister Speedway, met zijn Norton in het stadion,

zwart grint opspattend uit elke bocht waar hij in verdween,

dan al die halsbrekende toeren op de kermis, volksvermaak

dat voorbij leek, met zijn klassieke Indian in de steile wand,

hoog blijft hij cirkelen, de eeuwige rand in het vizier, vlakbij

de hemelreis,- man op motor, en knallend ooit de ruimte in.

John Heymans

Stadsdichter 2012 -2014

Het laatste jaar - Dirk van Weelden

Dirk van Weelden besloot een jaar na de dood van Martin Bril een boek te schrijven over hun vriendschap. Of misschien beter, over zijn vriendschap met Bril. Lang geleden hadden ze elkaar leren kennen, in Groningen. Daar was het verlangen ontstaan 'een schrijvend leven' te leiden. Ze droomden, maakten plannen en oefenden, en in 1987 verscheen hun gezamenlijke debuut: Arbeidsvitaminen - Het ABC van Bril & Van Weelden.

Zijn boek Het laatste jaar beschrijft de vriendschap tussen Groninger studenten, die elkaars strijdmakkers in de letteren worden. David Kennerwel en Brent Ramli heten ze, maar je weet meteen dat het om Dirk van Weelden en Martin Bril gaat.
Zonder Brent zou David en zonder David zou Brent nooit schrijver zijn geworden. Ze wilden wel, maar ze konden het toen nog niet alleen. Na de dood van Brent kan David niet anders dan in naam van de vriendschap zijn eigen schrijverschap onder de loep nemen.

Het verhaal wordt verteld door negen schrijfmachines, met allemaal een net iets ander lettertype en andere aanslag, spatiëring en interlinie. Ooit deelden de auteurs een liefhebberij in het verzamelen van schrijfmachines. Vandaar dat we lezen wat de Adler Gabriele 25 te vertellen heeft, of de Olivetti Lettera 22. Deze typemachines maakten het voor Van Weelden  mogelijk om een objectief standpunt in te nemen

Het laatste jaar las ik als een ode aan de vriendschap tussen Bril en Van Weelden aan het begin van hun carrière. Ik heb het met veel plezier gelezen.

Woensdag 23 oktober interviewt John Heymans Dirk van Weelden over dit boek.

Reserveer hier Het laatste jaar in onze catalogus.

Stadsdichter: Stork

STORK

Geen ooievaar streek hier ooit neer, een Engelse
soortgenoot des te meer, alomtegenwoordig was

Dit woord dat, uit rondborstige tekens gesmeed,
tot blauw neon gebogen, de fabriekshal ontsteeg,

tegen vele gevels op en, boven alles uit, de witte
watertoren,- daar brandde jarenlang een reclame

die het leven van alledag in deze stad verlichtte,
de Londense mist tussen de huizen kreeg wat kleur,

maar een rode vlag werd gehesen, de letters dienden
plaats te maken en leeg liet het hoge nest ons achter.

John Heymans

Stadsdichter 2012 -2014

Voorgedragen tijdens de eerste Storklezing in de Storkzaal van Hotel 't Lansink

Stadsdichter: Stadhuis

We zagen het helemaal voor ons: het stadhuis
en hoe de bouw daarvan had plaatsgevonden,

met al die stellingen, het was, alles bij elkaar
veel meetkunde, de toren van Palazzo Vecchio

uit Florence, in een streep over de Alpen heen
getrokken door een leger denkbeeldige slaven,

het raadhuis uit Stockholm, als een schip weg-
gesleept, rond een dorpse stip aan zee, naar

het Burgemeester Jansenplein, een ruimte die
nog open lag, wachtend op invulling, - de onze.

John Heymans

Geschreven naar aanleiding van verschijning boek Het huis van Hengelo (teksten: Marco Krijnsen en vormgeving: Paul Scheurink) op 3 september 2013. Ter ere van 50 jaar bestaan stadhuis Hengelo.

Stadsdichter: In het voorbijgaan en Fietsenstalling

IN HET VOORBIJGAAN

Wie het spoor verkiest, het dwingend ritme

van vooruitgang, droomt al snel weg bij het

uitzicht van gedurig en voorbij glijdend land

en schrikt hij wakker van de tijding ‘Station

Hengelo’, dan rest er doorgaans weinig oog

voor het perron, eiland in een kathedraal van

duister licht, hemels overhuifd. Van daar dat hij

afdaalt naar de open lucht, kijkt niet om, maar

vooruit, over het plein heen, waar bestemming

uitgestippeld ligt,- onzichtbare sporen, stappen.

----------------------------------------------------------------------------------

FIETSENSTALLING

Geen pad zo ongedwongen om te komen

tot het begin van een gedicht als gezeten

op de fiets. Gestaag bewegen we ons voort

in een buurt die welwillend niet te veel van

onze aandacht vraagt, de langzame snelweg

langs het spoor, we laten onze geest maar

gaan, vrij naar de natuur, werktuiglijk aldus

bezijden het station beland, ons rijwiel gestald

bij een metafoor: al die brikken, een zee waarin

een kinderzitje drijft,- het begin van een gedicht. 

John Heymans

Stadsdichter: De "bekengedichten": Berflobeek , Drienerbeek , Elsbeek

BERFLOBEEK

Nog nauwelijks een beek, voelt dit water zich
zo ongedwongen in de vrije natuur, het gebied

buiten stadse staketsels, opgewekt geruis dat
aan een bosrand ontspringt, langs grootse essen

huppelt, spelenderwijs bij struikgewas, van daar
naar de bomen verderop, kronkelend van levenslust

de kreek die, eenmaal tussen huizen beland, o wereld-
vreemde aanplant, onafwendbaar wordt herleid tot

recht en haaks, groen uitgeslagen oevers van beton,
waar de stroom weinig meer rest dan stilstand en stank.


----------------------------------------------------------------------------------


DRIENERBEEK

Wat herinnert nog aan dit eenvoudig
water als ondergronds het verder gaat,

buiten beeld? Kunst en andere werken
duiden op diepere stromen: een staande

golf, sierlijk in een hellend maaiveld
weggezakt, lijkt eeuwig leeg te lopen,

azuurblauwe rimpelingen in een dreef,
vastgeklonken tussen klinkers, een brug-

leuning waaronder de kreek, opgedoken
na een heel stuk spoorloos, weer verdwijnt.


----------------------------------------------------------------------------------


ELSBEEK

Geen mooier voorbeeld van aangelegde natuur
dan het volgende: hoe de loop van dit water, ooit

verzonken, aan de oppervlakte werd gebracht,
zoals vroeger, maar in de vorm van een verse

bedding waar geen vis zich al waagde, geen golf
te gronde ging, een vreemde groeve, openlijk

slingerend door de serene ruimte van een grasveld,
een gaarde met stille bomen, en verder nog, een lege

beek die lag te wachten op de vervulling van eeuwig
stromen,- alsof het daarna nooit anders was geweest.


John Heymans

Stadsdichter: Vrijheid 1, Vrijheid 2, Vrijheid 3 - John Heymans

VRIJHEID

Wie houdt ons tegen om terug te gaan
naar de dagen, zo ver van ons vandaan

inmiddels, vredig de plekken in het bos,
de paden langs de bomen, waar onze

honden uitgelaten sporen zoeken, en wij
in alle rust er achteraan, luisterend naar

de vogels, hooggestemd gezang dat, als
het ophoudt, een ogenblik stil, doodstil al

die soldaten oproept, wederom hier, nabij
de bevrijding,- oude geschiedenis tot leven.

VRIJHEID (2)

Niemand houdt ons tegen om te kijken,

met gesloten ogen, hoe hij terugkeerde

uit de oorlog, alles overleefd, de kampen,

de lange marsen, maar de slagvelden nog

steeds in zijn hoofd, strompelend ging hij

voort, langs weggevaagde wijken, plaatsen

waar uitgebeten bevelen, overal gebroken

lettergrepen, geen woord meer dat heelde,

rokende fabrieken aan de horizon, dolend

bleef hij in gestamel,- niet om aan te zien.

VRIJHEID (3)

Niets houdt ons tegen om na te denken

over het wezen van de hemelse vrede,

de dag dat lotgenoten na ’s lands ontzet

dansten op straat, luidruchtig vlagvertoon,

sterke verhalen alom, volkse samenzang,

liederlijk gewoon, verlost van de duistere

jaren, de vijand weggejaagd, het pad naar

de nieuwe vrijheid lag open: een paradijs

daagde, maar alle beproevingen ten spijt,

veel bij het oude,- altijd nog ergens oorlog .

John Heymans

Stadsdichter: Stationsplein

-Het centraal station van deze stad staat nog
altijd overeind, al meer dan een halve eeuw

onverwoestbaar, in de stijl van wederopbouw.
Zo ook de klokkentoren die in stilte zag gebeuren

hoe het plein steeds opnieuw ingevuld, geheel
naar de eisen van de tijd: de parkeerhavens voor

klassieke auto’s en bussen verdwenen, bomen ook,
kiosken bleven alleen op ansicht achter, een rotonde

uit vroeger dagen geruimd en de vlakte van marmer
niet te vergeten. O, rusteloze plek van komen en gaan.

John Heymans

Gepubliceerd in het magazine Hengelo van april 2013 van Bureau Hengelo

Stadsdichter: Blues voor Jarno

Was hij jaren eerder geboren, hij had geleefd
in een sprookjeswereld, droef van vrolijkheid,

het reizend circus van uitzonderlijke krachten
koesterde hem als sterkste man, een ware artiest,

naast het meisje zonder hoofd en de jongleur
die kon ademhalen met zijn ogen, een bestaan

steeds schraler onder de uitstraling van Reve’s
‘verrekijk’. Nu bleef hem niet veel anders over

dan het boomstam werpen op tv, emplooi voor
een sporter, slaaf van dit gespierde tijdsgewricht.

John Heymans
Geschreven in opdracht van Twentesport

Stadsdichter: Vice Versa

Ga met een blijmoedig hart naar Ghana

helemaal vanuit een negorij als Hengelo

op weg, tegen onderdanigheid in en de

wandel van Kwasi en Kwame, zondagse

neven, zo jong bij de Ashanti-stam weg-

gehaald voor een leven in het Avondland,

ga met een blijmoedig hart naar Ghana

om andersom te leren denken, de kids

te onderwijzen daar, opdat ooit van hen

de eerste hier zal komen: de nieuwe chief.

John Heymans

Geschreven in opdracht van SG Twickel voor hun project Weg naar Ghana.

Stadsdichter: Over het water

Al sinds 1992 treden Barry, Cesar, George en Rinus unplugged op in de Nederlandse theaters. Golden Earring is onverminderd populair. Plugged of unplugged, het is een feest, voor zowel publiek als band.
Dit gedicht is gemaakt naar aanleiding van het optreden van de Golden Earring op 22 maart 2013 in het Rabotheater.





OVER HET WATER

Het begon  met ‘The sound of the screaming day’,
uit zonnige transistorradio’s schalde deze song,

dansend in de open lucht van zwembad De Vliet,
de vele liedjes daaropvolgend vlogen als vreemde

vleugels over de oceaan, naar het beloofde land
waar heimwee wachtte, ‘Back home’ luidde toen

het parool,- sindsdien weerklinkt in elk uitzicht op
welk water ook, het geluid van onvervalste kracht

zwevend boven de golven, onder een albino maan,
wie luistert op de oever en daarna ‘Eight miles high’.

John Heymans