donderdag 10 april 2014

Jos Palm - Moederkerk

Een boekje dat ik als kind thuis vaak op tafel zag liggen was ‘Spelend voor God’s aangezicht; de godsdienstige opvoeding van het kind in de eerste 7 jaar'. Op de omslag prijkte bijna eenzelfde foto als die van ‘Moederkerk’: een klein meisje met een lineaalrecht kapsel, de oogjes strak dichtgeknepen en de handjes net zo strak gevouwen. Voor eeuwig in mijn geheugen..
En nu dit boek! Mét het lezen ontdekte ik het grote voordeel van ouder worden: omzien in verwondering!! Nooit gekund, maar nu wél! Gedreven door nieuwsgierigheid, wat wás dat toch met die destijds alles, maar dan ook werkelijk alles bepalende room-katholieke kerk?


Gedurende mijn leesreis door dit katholieke verleden komen de beelden weer naar boven. Er is zoveel herkenning, maar bovenal krijgen  begrip en mildheid deze keer de ruimte. Zó integer en objectief weet Jos Palm het leven in die tijd in zijn schrijven vorm te geven. Alsof ik in een helikopter door zijn ogen naar beneden keek, me voortdurend in verwondering afvragend wat de gelovigen uit onze kindertijd in Gods naam bezielde, waar ze die bezieling vandaan haalden. En werkelijk waar, ik ga het zowaar een beetje begrijpen!!!
Jos Palm verwoordt zijn motief voor het schrijven van dit boek als volgt: ‘Er is veel geschreven over het katholicisme, maar de eenvoudige gelovigen die in 20 jaar tijd zijn kerk zag verdwijnen, is buiten beeld gebleven. Dit boek vertelt het verhaal van de verliezers van de 20ste -eeuwse geschiedenis van de kerk aan de hand van het leven van mijn moeder’.

Prachtig verwoord, ik kom zinnen tegen die ik geweldig mooi vind en waar ik enorm blij van word (niet ‘rooms’ blij, maar gewoon..). En ook humor krijgt een plekje, neem deze zin;
‘de goede pieper, die bovengronds pas de kwaliteit openbaarde die ondergronds was ontstaan, een gedaantewisseling die voor de hartstochtelijke aardappeleter die mijn vader was, een leven lang op één lijn leek te staan met het wonder van de transsubstantiatie (nooit van gehoord..), wanneer de hostie werkelijk veranderde in het lichaam van Christus’.
En deze dan:’Greet (is de moeder van Jos Palm), er staat een heel raar mannetje voor de deur met en bos bloemen die bijna nog groter is dan hij zelf, en hij vraagt naar jou’. Dit is Piet, de man die de vader zal worden van de schrijver.
Piet kwam uit een dorpje 30 kilometer bij Arnhem vandaan, waar Greet woonde, een dorpje waarvan niemand in Arnhem hoefde te weten dat het bestond. De pastoor was er een God, de kerk was voor de parochianen wat een piramide was voor de Egyptenaren.

Jos Palm spreekt tijdens de uitvaart van zijn moeder in 2006, haar nog eenmaal toe:‘Het gezin moest volmaakt zijn. Zo wilde de kerk het en zo wilde jij het zelf. Het was voor ons kinderen alsof we in een hoge koekjestrommel woonden. Over de rand was de wereld, maar waarom zou je daar naartoe klimmen met al dat lekkers op de bodem? We zijn toch uit die trommel geklommen en de wereld in gegaan, veel te ver naar jouw smaak’. Dat zie je toch zó voor je!
Langzaamaan brokkelden de religieuze rituelen steeds verder af. Maar als deze wegvallen, waar haal je dán je zekerheden vandaan…
En wat kwam ervoor in de plaats? Het persoonlijk welbevinden als richtsnoer van het bestaan. Ziedaar de geboorte van het individualisme. Prachtig dat je nu in alle vrijheid zelf keuzes kunt maken, maar toch.. knaagt ergens diep in me een gevoel van gemis, een heimelijke hang naar de veilige geborgenheid van een oude kerk….
Voor wie veel herkent in dit verhaal, zou ik zeggen, ga dit vooral zo snel mogelijk lezen!!

Tinie Knoef


Tinie is één van onze nieuwe bloggers:
"Ja, die bieb toch.Toen de boeken, ooit samengepakt in een grote bus die eenmaal per week kwam voorrijden op het dorpspleintje voor de kerk, stonden te wachten op uitleen… ja, toen is dat leesvirus begonnen.. En ik ben het nooit meer kwijt geraakt, gelukkig. Want dit is het enige virus waar ik nooit van genezen wil worden.
Tja, boeken, ze ruiken zo lekker, ze zijn zo heerlijk verstild, ze maken nieuwsgierig, ze zien er zo mooi uit, ze voelen als een kado, ook al zijn ze geleend. En ze verbergen soms de mooiste zinnen en de prachtigste verhalen.., waar je zo heerlijk even helemaal in kunt verdwijnen.
Inmiddels lees ik ook af en toe een boek op mijn e-reader, best handig voor op reis en in de trein. Maar er gaat toch uiteindelijk niets boven de papieren versie!
Ik verheug me op het schrijven voor het bieblog, vind dit tegelijkertijd ook reuze spannend. Want zullen er wel pakkende en goed lopende verhalen tevoorschijn komen? Ik denk het wel, want als ik enthousiast ben over wat ik gelezen of gezien heb, komen de woorden vanzelf!!
En waar zullen deze verhalen over gaan? Over films en boeken met een psychologisch en literair tintje, over informatieve boeken op het gebied van welzijn, geestelijke gezondheidszorg en alternatieve geneeskunde, boeken met een licht spiritueel kleurtje, waargebeurde verhalen, over wat mensen beweegt, levensbeschouwing, over andere culturen, over verre reizen. Noem maar op! En misschien komt er gaandeweg ineens een heel ander onderwerp aan de orde! En soms kan er ook zo ineens een beetje muziek de revue passeren. Mijn wens is tot slot dat mijn verhalen op deze plek je als lezer nieuwsgierig zullen maken en je uit zullen nodigen om nog meer te gaan lezen!"

Geen opmerkingen: